همه چیز از دوشنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۲ حوالی ساعت ۱۰ و نیم صبح شروع شد. خبری مهم مبنی بر از کار افتادن برخی از پمپ بنزین‌های تهران دست به‌دست شد. بدر چند ساعت اخبار غیر فعال شدن پمپ بنزین‌ها در سایر شهرها نیز منتشر شد و حدود ۲ ساعت بعد سر رشته این اتفاق به یک گروهک هکری به نام گنجشک‌های درنده رسید. خبر به سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به‌دست شد و مسئولان نیز به سرعت وارد عمل شده و با اعزام گروه‌های فنی به جایگا‌ه‌ّ‌های سوخت مشکل‌دار، عملیات رفع مشکل آغاز شد. از همان ساعات اولیه نیز سوخت‌‌رسانی آفلاین در تمام جایگاه‌ها انجام شد و ساعات پایانی شب رفع مشکل در بسیاری از جایگاه‌های سوخت شهرها اعلام شد.

حمله سایبری به سامانه جایگا‌ه‌های سوخت اتفاق جدید و عجیبی نیست چرا که پیش از این نیز تجربه آن را در آبان سال ۱۴۰۰ داشتیم که از قضا باز هم این گروه مسئولیت حمله هکری به سامانه سوخت‌رسانی ایران را بر عهده گرفته بود. در نهایت نیز مشکلات فراوانی برای خودروسواران در دریافت سوخت ایجاد شد که اگر از ماندن در خیابان‌ها با ماشین بی‌سوخت بگذریم، سوخت‌رسانی با نرخ آزاد یکی دیگر از مشکلات آن بود. از سوی دیگر مدت‌هاست که چاره بی‌بنزینی و ماندن در راه خودروها، پیدا شده و شرکت‌های گوناگونی با ارائه « بنزین سیار» شما را از ماندن در مسیر نجات می‌دهند. اما این کمک این‌بار با دریافت هزینه‌ای هنگفت انجام می‌شود.

ماجرای صف‌های طولانی بنزین

ماجرای غیرفعال شدن پمپ بنزین‌ها از صبح روز دوشنبه ۲۷ آذر شروع شد. خبرنگار روزگار خودرو بعد از انتشار نخستین خبر به سراغ پمپ بنزینی واقع در خیابان میرزای شیرازی رفت؛ جایگاه سوختی که همیشه در ساعات ابتدایی روز شلوغ بود، حال خالی از خودرو است و تنها در گوشه‌ای دو موتورسوار متعجب از اینکه بنزین در پمپ بنزین نیست، هاج‌وواج به اطراف نگاه می‌کنند. هنگامی که جزییات ماجرا را از متصدی جویا شدیم به این موضوع رسیدیم که سامانه‌های سوختی هک شده است. متاسفانه با وجود هزار و یک وعده پس از آبان ۱۴۰۰ باز هم شاهد هک سیستم سوخت‌رسانی بودیم. در ادامه با خبر شروع به کار پمپ بنزین‌ها صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت تشکیل شد اما با یک تفاوت بزرگ، جایگاه‌ها امکان ارائه بنزین با کارت سوخت را نداشتند و مردم به اجبار باید با نرخ آزاد بنزین تهیه می‌کردند.

ظهور دلالان بنزین

به یک ساعت هم نرسید که کلمه «بنزین» به یکی از داغ‌ترین کلیدواژه‌ها در موتور جست‌وجوگر گوگل تبدیل شد. نکته قابل توجه اینجاست که با کمی جست‌وجو به یکی از کلمات داغ دیگر رسیدیم آن هم فقط با اضافه شدن یک پسوند، «سیار»! فروش «بنزین‌سیار»راهکاری برای جلوگیری از چالش بی‌بنزینی در مسیر یا حتی در پارکینگ خانه شما که اینبار با ابعادی جدید ظاهر شده است.

البته در تماس خبرنگار روزگار خودرو با فعالان رسمی این حوزه مشخص شد این شرکت‌ها از عرضه بنزین سیار در شرایط بحرانی روزهای اخیر خودداری می‌کنند. اما برخی دیگر از شرکت‌ها به نوعی از آب گل آلود ماهی گرفتند. برای بررسی بیشتر شرایط ارسال سوخت با شرکت‌هایی که این کار را به صورت غیرقانونی انجام می‌دهند تماس گرفتیم. در نخستین تماس شرکت مورد نظر گفت ۱۰ لیتر بنزین را در تهران به نرخ ۳۵۰ هزار تومان با هزینه ایاب و ذهاب ارسال می‌کند. بنزین‌ به صورت گالنی ارسال می‌شود و خبری از خودروهای مخصوص حمل بنزین با پمپ نیست. شرکت بعدی هم ۱۰ لیتر بنزین را با نرخ ۲۵۰ هزار تومان می‌فروخت.

بنزین سیار لیتری چند؟

با وجود این که مردم در دریافت بنزین آزاد با مشکلات کم و زیادی مواجه بودند این شرکت‌ها بنزین را به نرخ لیتری بین ۲۵ الی ۳۵ هزار تومان به فروش می‌رسانند. این در حالی است که بنزین آزاد نرخ ۳ هزار تومانی دارد و شرکت‌های مورد نظر سود آنچنانی به جیب می‌زنند. با این وجود باید بررسی کرد که چرا پمپ بنزین‌های سیار اقدام به فروش سوخت با چنین نرخ‌های بالایی می‌کنند.

تاریخچه ایجاد پمپ بنزین‌های سیار

سوخت رسانی سیار مدت‌هاست که نه تنها در ایران بلکه در جهان به یک مدل ارسال بنزین تبدیل شده است. اما این شیوه سوخت رسانی در جهان تا پیش از اواخر دهه ۹۰ شیوه‌ای مرسوم نبود. به طور کلی تحویل بنزین در محل توسط جایگاه سوخت سیار در سال ۲۰۰۸ تاسیس شد. این ایده با هدف کاهش هزینه‌های عملیاتی ایجاد شد بدین صورت که، بجای آوردن تجهیزات در محل سوخت گیری، سوخت به محل تجهیزات آورده شود. در ایران نیز شرکت پیدو به عنوان یکی از پیشگامان این حوزه برای نخستین بار کار سوخت رسانی سیار را شروع کرد. امروزه نیز مشتریان از این روش سوخت‌رسانی استفاده می‌کنند تا در مصرف سوخت و هزینه صرفه‌جویی کنند و زمان را به‌دست رانندگان خود بازگردانند. ناگفته نماند که صرفه جویی در هزینه مرتبط با مسئولیت ناشی از عدم نیاز به توزیع سوخت توسط رانندگان و نگرانی در مورد ظرفیت ذخیره‌سازی وجود دارد. هر کشوری با در نظر گرفتن استانداردهای جامع اقدام به صدور مجوز جایگاه سوخت سیار می‌کند. در ایران نیز با رعایت همین استانداردها شرایط اخذ مجوز جایگاه سوخت سیار مشخص شده است. جایگاه سوخت سیار یا به اصطلاح پمپ بنزین سیار، در دسته کسب‌وکارهای خرده فروشی قرار می‌گیرد. متقاضی ایجاد پمپ بنزین سیار باید به معاونت بازرگانی پخش فرآورده نفتی منطقه مراجعه کرده و فرم‌های لازم را پر و مدارک را به این معاونت ارائه دهد. بعد از بررسی این مدارک و طی کردن مراحل لازم مجوز ایجاد پمپ بنزین سیار به فرد مورد نظر داده می‌شود.

چه زمانی سوخت‌رسانی سیار ارزش دارد؟

این که سوخت‌رسانی سیار و ارزشمندی آن در حال افزایش است بر هیچ کس پوشیده نیست. در شرایط عادی ممکن است خودروهایی به دلیل اتمام سوخت نیاز به بنزین سیار داشته باشند که کار شرکت‌های ارائه‌دهنده این خدمات بسیار ارزشمند می‌شود. اما بعد دیگری که می‌تواند به بحث سوخت‌رسانی سیار اهمیت دهد در شرایطی است که مانند اتفاقات اخیر پمپ‌بنزین‌ها با چالش‌هایی در ارائه خدمات مواجه می‌شوند. در این شرایط نیز پمپ‌بنزین‌های سیار می‌توانند نقش مهمی در مدیریت این بحران و کاهش ترافیک‌های ایجاد شده در جایگاه‌های سوخت باشند.

سخن پایانی

ایجاد اختلال در پمپ بنزین‌ها بازار فروش بنزین سیار را داغ کرده است. شغلی که در شرایط اضطراری می‌تواند نجات دهنده بسیاری از صاحبان خودرو باشد اما حال به شیوه‌ای برای گرانفروشی بنزین تبدیل شده است. انتظار می‌رود نظارت بیشتری روی نحوه قیمت‌گذاری بنزین توسط این شرکت‌ها صورت گیرد چرا که عرضه سوخت با نرخ نزدیک به ۱۰ برابر نرخ آزاد عرضه شده کاملا دور از ذهن است. ذکر این نکته نیز لازم است که خبرنگار روزگار خودرو پیگیری‌هایی را از اتحادیه جایگاه‌داران سوخت بابت شیوه عرضه و قیمت‌گذاری بنزین سیار انجام داد اما به نتیجه‌ای نرسید.

بر همین اساس روزگار خودرو آماده دریافت و انتشار هرگونه نظر مسئولان و کارشناسان مربوطه است.