روزگار خودرو گزارش میدهد؛
واردات خودرو کارکرده در موزامبیک هم آزاد است اما ایران نه!
روسیه، انگلیس و حتی امارات متحده عربی یکی از واردکنندگان خودروی دست دوم در جهان هستند و در مقابل کشورهایی مانند قبرس، مالزی، سریلانکا و نیجریه قوانین و محدودیتهایی در این زمینه دارند.
این واردات به معنای واقعی مشروط هستند. یعنی با وجود اینکه ورود خودروهای دست دوم به این کشورها آزاد است اما شروطی که برای این کار تعیین شده است در هر کشوری متفاوت و بعضا سختگیرانه است. درحالحاضر در ایران خودروهای خارجی با سن بالا در حال معامله با قیمتهای عجیب و غریب است و واردات خودروهای کارکرده میتواند التهاب در این بخش از بازار خودرو را به حداقل برساند. البته نباید از این موضوع به راحتی گذشت که از لحاظ تامین قطعات و تعمیرات در ایران مشکلی وجود ندارد و واردات خودروهای دست دوم امکان نزدیک تر کردن بازار عرضه و تقاضا را فراهم میسازد.
به عنوان مثال درحالحاضر قیمت هیوندای سانتافه مدل ۲۰۰۸ با حدود ۱۵۰۰۰۰ کیلومتر کارکرد در سایت کارگاروس در امریکا چیزی در حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون تومان است. همین خودرو درحالحاضر در بازار معاملات ایران قیمتی معادل ۱.۳ تا ۱.۵ میلیارد تومان را دارد.
با یک حساب کاملا ساده میتوان فهمید که قیمتها تقریبا ۴ یا ۵ برابر بازار امریکاست.
کشورهایی که هیجچ محدودیتی برای واردات خودرو دست دوم ندارند عبارتند از انگلیس زامبیا اوگاندا موزامبیک و کونگو.
برخی دیگر از کشورها مانند عربستان سعودی و امارات تنها محدودیتی که اعمال کردهاند این است که فرمان خودروها باید در سمت چپ قرار گرفته باشند.
کشورهایی که محدودیت خاص برای واردات خودرو دارند
روسیه
شرط سنی برای روسها بسیار مهم است و همه خودروهای دست دوم وارداتی به روسیه میبایست کمتر از پنج سال سن داشته باشند.
نیوزیلند و استرالیا
برای این دو کشور میزان آلایندگی خودروها بسیار مهم است به طوری که عدد نشان دهنده میزان آلایندگی باید حتما ۳ رقمی باشد. استرالیا هم گفته که برای واردات خودروهای دست دوم باید واردکنندگان اقدام به دریافت مجوز کنند.
کانادا
برای کاناداییها درست مانند روسها سن و سال یک خودرو کار کرده مهم است به طوریکه خودروهای وارداتی به کانادا نباید بیش از ۱۵ سال سن داشته باشند.
کدام کشورها اجازه واردات خودروهای دست دوم را نمیدهند؟
افریقای جنوبی، شیلی، هند، میانمار و تایلند اجازه واردات خودروی دست دوم نمیدهند.
نیجریه
واردات خودرو به نیجریه مستلزم چپ فرمان بودن و داشتن سن کمتر از ۱۵ سال است.
تانزانیا
این کشور محدودیت در واردات خودروهای دست دوم ندارد فقط به میزان سن آنها و کمتر از ۱۰ سال مالیات بیشتری را دریافت میکند.
مالزی
حداقل سن خودروهای وارداتی به مالزی باید یک سال بوده و حداکثر سن آنها هم باید ۴ سال باشد.
در ایران وضع واردات خودروهای دست دوم به چه شکل است؟
احمد آقایی معاون صنایع حملونقل وزارت صنعت معدن و تجارت در تاریخ ۸ مرداد ۱۴۰۳ گفت: حدودا برابر کل سال گذشته خودرو وارد کشور شده وارد کشور شده است. در رابطه با واردات خودروهای کارکرده از اجرایی شدن آن پس از رفع نگرانیها در خلال تدوین دستورالعمل اجرایی، خبر داد و تاکید کرد که شیوهنامه اخیر ارز بانک مرکزی، منعکننده یا متوقفکننده واردات خودروهای کارکرده نیست.
در رابطه با موضوع واردات خودروهای کارکرده و اجرای آن و همچنین پیرامون اینکه از چه زمان میتوان منتظر ورود نخستین خودروی خارجی با سن حداکثر پنج سال باشیم، اظهار کرد: سیاست وزارت صمت برای رقابتیسازی صنعت خودرو و بازار آن، طی یکی دو ساله گذشته و پس از ابلاغ قانون ساماندهی صنعت خودرو، به شدت به این سمت رفت که واردات خودروها را در دستور کار داشته باشد.
مخالفتهای مقامات زیربط در بحث واردات خودرو دست دوم
شاید جنجالیترین چهره چند وقت اخیر در بحث مخالفت با واردات خودرو دست دوم مصطفی میرسلیم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد. وی زمانی که در قامت نماینده مجلس شورای اسلامی خدمت میکرد با نقل قول جنجالی خود مبنی بر تفاوت نداشتن خودرو لندکروز و پژو ۲۰۶ در فضای مجازی به موضوع روز تبدیل شده بود. او طی مصاحبهای با پافشاری بر مخالفت خود با واردات خودروهای دست دوم گفت:
طرفداران واردات خودروی دست دوم دلالها و مافیایی هستند که یک درصد سود خود را صرف تخریب وآبروریزی میکنند اما من عقب نشینی نکرده و از صحنه خارج نخواهم شد.
وی با بیاساس خواندن مسائل مطرح شده تاکید کرد:
همه خودروها در هدف اصلی که حملونقل است مشترک هستند اما خودروهایی مانند ۲۰۶ و پراید که کوچک و سبک هستند برای تردد درون شهری بهتر هستند. وی ادامه داد: از این خودروها برای تردد برون شهری نیز میتوان استفاده کرد اما از نظر ایمنی جوابگو نیستند که یکی از گرفتاریهای ما در تصادفات، همین استفاده نابجاست.
شاید از نظر میرسلیم موضوع به همین سادگی باشد و خودرو با فاکتور از امکانات و کیفیت، فقط وسیلهای برای حملونقل روزانه است. او همچنین در اظهار نظری دیگر راجع به بحث قیمت خودروهای خارجی در ایران گفت:
در بحث قیمت نیز آنچه مطرح میشود درست نیست و خودروی لندکروز و پژو ۲۰۶، قیمت یکسان ندارند و در حالی که شرکت سازنده، پژو ۲۰۶ را با قیمت حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان تحویل میدهد، لندکروز نزدیک به هفت میلیارد تومان ارزشگذاری میشود.
عضو وقت کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره تفاوت قیمت خودروی ساخت ایران با نمونه خارجی آن گفت:
قیمت تمام شده پراید و پژو ۲۰۶ با نمونههای خارجی آنها در کشورهای کره جنوبی و فرانسه هیچ تفاوتی ندارد.
میرسلیم با تاکید مجدد بر مخالفتش با واردات خودروهای دست دوم خارجی که بیش از پنج سال کارکردهاند، خاطرنشان کرد: در کشورهای خارجی خودرو پس از پنج سال یا ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد، اسقاط میشود و نگهداری آنها هزینه زیادی دارد که توجیه اقتصادی ندارد و واردات چنین خودروهایی مایه افتخار نخواهد بود.
به گفته این نماینده مجلس طرفداران واردات خودروی دست دوم دلالها و مافیایی هستند که یک درصد سود خود را صرف تخریب وآبروریزی میکنند اما من عقب نشینی نکرده و از صحنه خارج نخواهم شد.
پیش بینی واردات خودرو خارجی در بودجه سال ۱۴۰۳
عباس علی آبادی در پاسخ به سوالی مبنی بر تعیین تکلیف قانون آزادسازی واردات خودروهای دست دوم گفت: واردات خودرو دسته دوم در بودجه سال ۱۴۰۳ وجود دارد و آیین نامههای مربوطه برای تسریع کار تنظیم شده است. وی با اشاره به در دست اقدام بودن این قانون افزود: در تلاش هستیم تا از مسیر مناطق ویژه و مربوطه به این مهم رسیدگی و با کمترین مشکل و عارضه این وظیفه را به انجام برسانیم.
علی آبادی که فقط چند ماه بعد از این اظهارات و با سقوط هلیکوپتر رئیسجمهوری وقت و شهادت ابراهیم رئیسی، از سمت وزیر صنعت معدن و تجارت کنار رفت جای خود را به محمد اتابک وزیر فعلی دولت مسعود پزشکیان داد.
با ابلاغ آییننامه، واردات خودرو به این شرط آزاد است
دولت چهاردهم یک سال زودتر و در انتخاباتی زودهنگام سر کار آمد و مسعود پزشکیان با معرفی وزیر سمت جدید در خیابان سمیه، امیدها برای اجرایی شدن آیین نامهای که وزیر قبلی به آن اشاره میکرد دو چندان شد.
۲۷ تیر ماه سخنگوی دولت سیزدهم خبر از تصویب آییننامه واردات خودروهای کارکرده بعد از تقریباً ۱۰ ماه داد؛ او در حاشیه جلسه هیات دولت اعلام کرده بود که «با ابلاغ آییننامه، واردات خودرو به شرط اینکه مدل ۲۰۱۹ به بالا باشد و استانداردهای روز اروپا را داشته باشد برای همه ایرانیان آزاد شد. اشخاص حقیقی داخل و خارج کشور میتوانند خودرو وارد کنند. مجوز این آییننامه از مجلس گرفته شده است. پیش از این آییننامه واردات خودرو نو نیز ابلاغ شده بود. لزوم رعایت استانداردهای روز اروپا در واردات خودروهای دست دوم حتمی است. منابع و روشهای تأمین ارز باید به تأیید بانک مرکزی برسد.»
محمد اتابک وزیر صمت اعلام کرد که این آییننامه مجدد نیاز به اصلاح دارد؛ او ۲۷ شهریور ماه یعنی دقیقاً ۲ ماه بعد از تصویب آییننامه تاکید کرد که «در بحث خودروهای کارکرده نیز بانک مرکزی، سازمان استاندارد و گمرک مباحثی را مطرح کردند که باید آنها را حل کنیم و بخشنامه موجود نیازمند اصلاحاتی است زیرا با این بخشنامه ممکن است پول مردم از بین برود، بنابراین به دنبال یک بخشنامه درست هستیم.»
چرا نمیگذارند قانون واردات خودرو دست دوم اجرایی شود؟
با این حال امروز ۴ آذر ماه است و بیش از ۲ ماه از اظهارنظر اتابک درباره اصلاح آییننامه واردات خودروهای کارکرده میگذرد اما همچنان خبری از سرنوشت آییننامه در دست نیست تا جایی که این موضوع مورد انتقاد محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز قرار گرفت؛ قالیباف امروز در جلسه مجلس گفته است «نزدیک به دو سال است که قانون واردات خودروهای دست دوم را تصویب کردیم و سوال آن است چرا نمیگذارند این قانون اجرایی شود؟ کسانی که قطعات خودرو وارد میکنند، سالانه بیش از ۸ میلیارد دلار قطعاً وارد میکنند اما زمانی که بحث واردات خودرو میشود میگویند پول برای واردات نیست. آنان نمیخواهند اجازه رقابت دهند.»
با تمام این مباحث لزومی بر پیچیده کردن موضوع دیده نمیشد و دولت میتوانست به راحتی کشورهای دیگر که در مقاله ذکر کردیم با وضع یک یا دو قانون ساده به واردات خودروهای دست دوم خارجی بپردازد. همچنین با انجام این کار دیگر لازم به وارد کردن ۸ میلیارد دلار قطعات به ایران هم نبود و یا اینکه حداقل میتوانستیم بخشی از این سرمایه را به واردات خودرو کامل و نه فقط قطعات اختصاص دهیم.
جدیدترین وضعیت آیین نامه واردات خودروهای دست دوم
شرایط و ضوابط واردات انواع خودروهای سواری نو و کارکرده با عمر کمتر از پنج سال برقی و برقی بنزینی (هیبریدی) به داخل کشور از سوی معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شد.
بخشی از این شرایط و ضوابط به شرح ذیل است:
«سن خودرو در زمان ورود به کشور کمتر از پنج سال و با کارکرد کمتر از (۸۰۰۰۰۰) کیلومتر باشد.
رعایت استانداردهای ایمنی بر اساس انطباق با استاندارهای مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران و دارا بودن یکی شرایط و ضوابط اعلام شده باشد.
خودرو دارای تأییدیه اوراسیا ای ای سی باشد.
خودروی کارکرده از برندهای معتبر کشورهای اتحادیه اروپا ژاپن و کره جنوبی باشد.
حقوق ورودی خودروهای برقی برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی شهرها در سال ١٤٠٣: معادل نیم واحد درصد.
سایر متقاضیان: چهار واحد درصد و حقوق ورودی خودروهای برقی بنزینی (هیبریدی): ١٥ واحد درصد تعیین میگردد.»
هیئت وزیران در مصوبه عصر دیروز، آئین نامه جدیدی برای واردات خودرو ابلاغ کرد.
هیئت وزیران در مصوبه عصر دیروز، آییننامه جدیدی برای واردات خودرو ابلاغ کرد. در بخشی از این مصوبه، منابع ارزی مورد نیاز با رعایت ضوابط ارزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از محل ارز حاصل از صادرات اعم از کالا و خدمات، سرمایهگذاری خارجی با اولویت حمل و نقل عمومی با تأیید سازمان سرمایهگذاری خارجی و سایر منابع مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از جمله منابع ارزی با منشأ خارجی تأمین خواهد شد.
دولت البته به این نکته تاکید داشته که ثبت سفارش صادره پس از ورود خودرو به کشور جهت ترخیص خودرو از گمرک فاقد اعتبار است.
همچنین تخلیه خودرو بدون ثبت سفارش در گمرکات کشور ممنوع اعلام شده و در صورت تخلیه، خودرو ظرف یک ماه مرجوع میشود.
در بخش دیگر این مصوبه، واردات خودروهای موضوع این آئیننامه از سوی اشخاص حقوقی منوط به اخذ تاییدیه تأمین قطعات یدکی و ارائه خدمات پس از فروش از وزارت صنعت، معدن و تجارت شده است.
همچنین تمام مسئولیتهای حقوقی مرتبط با اصالت و انطباق ارکان اصلی خودرو با مدارک شناسایی، سوابق اظهار شده تعمیرات و تصادفات خودروی وارداتی بر عهده واردکننده است و در صورت عدم انطباق، خودروی مورد نظر مرجوع خواهد شد.
واردات خودروی نو و کارکرده هیبریدی و پلاگین با حجم موتور احتراقی بالای ۲۵۰۰ سی سی ممنوع است و حداکثر حجم موتور احتراقی برای خودروهای بردافزا یا ای آر ای وی ۱۵۰۰ سی سی اعلام شده است.
همچنین، خودروی با کارکرد کمتر از ۹۹ کیلومتر بر اساس نام تجاری و نوع مدل با نوع سال خودرو کمتر از یکسال بر اساس ویژگی مرتبط در شماره شناسایی خودرو در زمان ورود به کشور خودروی نو تعیین شده است.
حداکثر ارزش خودروهای نو این آئین نامه، ۴۰ هزار یورو و خودروهای کارکرده ۲۰ هزار یورو تعیین شده است.
دولت همچنین در این مصوبه، واردات خودروی فرمان راست را ممنوع اعلام و تاکید کرده است: باتری مورد استفاده در خودروهای موضوع این آئیننامه میبایست از نوع لیتیوم- یون باشد؛ ضمن اینکه واردکنندگان حقوقی مکلف به ارائه گارانتی باتریهای خودروهای مذکور به مدت حداقل ۵ سال یا کارکرد یکصد هزار کیلومتر میباشند.
همچنین در خصوص شاخص اتمام عمر باتری خودروهای برقی و بردافزا، بر دارا بودن قابلیت حداقل ۷۵ درصد پیمایش اولیه با یک بار شارژ کامل تاکید شده که بر اساس آن شاخص اتمام عمر باتری خودروهای هیبریدی و پلاگین دارا بودن قابلیت حداقل پیمایش ۶۰ کیلومتر با محرکه تنها موتور برقی با یک بار شارژ است.
بازده موتور الکتریکی خودرو برقی در حالت نو، حداقل ۸۵ درصد است و مسئولیت اجرای دقیق این موارد نیز به عهده شرکتهای واردکننده گذاشته شده است.
از سوی دیگر، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف شده نسبت به اعلام فهرست نامهای تجاری خودرو و مشخصات فنی قابل قبول با در نظر گرفتن سهولت دسترسی عمومی به قطعات و خدمات پس از فروش اقدام کند.
از سوی دیگر، متقاضیانی که همزمان نسبت به ثبت سفارش خودرو و احداث نیروگاه تجدیدپذیر و تجهیزات شارژ اقدام کنند نیز در اولویت خواهند بود.
شرکتهای تولیدکننده که نسبت به احداث واحد تولیدی برای خودرو بردافزا و خودروی هیبریدی پلاگین، تجهیزات شارژ و نیروگاه تجدیدپذیر احداث میکنند در اولویت قرار دارند.
اولویت چهارم هم با تولیدکنندگانی است که نسبت به تولید خودروی برقی، تجهیزات شارژ یا نیروگاه تجدیدپذیر با عمق ساخت داخل با تشخیص وزارت صمت اقدام میکنند.
سخن پایانی
درباره مشکلات واردات خودرو در ایران، محدودیتها و راهحلها نقل قولهای متفاوتی از مسئولان کشور در محافل خصوصی و علنی شده است. اما با یک نگاه اجمالی به وضعیت بازار خودرو و قیمتهای غیرمنطقی محصولات دست دوم کارکرده میتوان به قاطعیت گفت وضع هر چه که هست نابسامان بوده و باید برای تغییر آن راه چارهای اندیشید. با تمام شدن مراحل انتخابات و روی کارآمدن دولت جدید مسعود پزشکیان مسئولان همیشه درباره واردات خودروهای دست دوم به کشور و تاثیر آن بر بازار کلان خودرو وعدههای ریز و درشتی دادهاند. علی ایحال باید نشست و منتظر تاثیرات عملی شدن این وعدهها در بازار ماند. نظر شما درباره این موضوع چیست؟ آیا به نظر شما آقای رئیسجمهوری جدید کابینه جدیدش و وزیر صمت محترم قادر به کنار زدن مافیا خودرو و آزاد کردن واردات خودروهای دست دوم با سن حداکثر پنج سال به کشور هستند؟ نظرات خود را با ما در کامنتها به اشتراک بگذارید.