معمولا با گذر ۳ یا ۴ سال از عمر خودروی صفر، میزان گاز کولر آن کاهش می‌یابد که امری کاملا طبیعی به شمار می‌آید. با این همه، روند کاهش گاز در بازه زمانی کوتاه‌مدت نشانه خرابی در بخش‌های گوناگون این سیستم است که در فصل گرم، می‌تواند به بلایی آزاردهنده برای مالک و سرنشینان تبدیل شود. راحتی و آسایش دمایی و رطوبتی فضای خودرو، رسیدگی به این بخش از خودرو را به‌ویژه در فصول گرم پراهمیت می‌کند. روند کاهش گاز کولر و افت عملکرد سیستم تهویه‌مطبوع می‌تواند از پیامدهای نشتی گاز کولر باشد که در ادامه به علل پیدایش و روش‌های برطرف‌سازی آن می‌پردازیم.
علائم تخلیه گاز کولر خودرو چیست؟
یک روز گرم را تصور کنید که پشت فرمان خودروی خود نشسته‌اید و با روشن کردن کولر، متوجه صدای غیرعادی این سیستم یا باد کم و ضعیف آن می‌شوید؛ این رخدادها می‌توانند نشانه کاهش یا اتمام گاز کولر خودروی شما باشند. عدم شارژ به‌موقع این گاز و نشتی سیستم کولر می‌توانند منجر به تولید صدا و عملکرد ضعیف سیستم کولر خودرو شوند؛ بنابراین اگر با موارد اینچنینی روبه‌رو می‌شوید، بهتر است نشتی گاز کولر و کارکرد درست موتور آن را بررسی کنید.
علائم نشتی گاز کولر خودرو
خودرو، یک مجموعه درهم‌تنیده و پیچیده است و مشکلات بخش‌های گوناگون آن هم می‌تواند سرچشمه‌های مختلفی داشته باشد. نشت گاز کولر هم از این قاعده مستثنا نیست و می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد:
کهنگی قطعات کولر خودرو
طبیعی‌ترین علت نشت گاز کولر و حتی عملکرد ضعیف آن، سالخوردگی بخش‌های مختلف سیستم آن به شمار می‌رود. ساییدگی، پوسیدگی و شکستگی در قطعات کولر و لوله‌های انتقال می‌تواند عملکرد این سیستم را با چالش مواجه کند.
در جاده‌های غیراستاندارد داخلی بسیار پیش می‌آید که کف خودرو با سنگ یا لبه گودال برخورد داشته باشد. حتی اگر از کیفیت آسفالت و پستی و بلندی‌هایش هم صرف‌نظر کنیم، باز هم ممکن است خودرو در یک سانحه ترافیکی ضربه ببیند و به شکستگی در ناحیه کولر دچار شود. شکستگی در لوله‌های این سیستم هم به نشت گاز کولر منجر می‌شود و حجم گاز سردکننده را کاهش خواهد داد.
نفوذ هوا و رطوبت به سیستم کولر
درصورت آسیب‌دیدگی بخش‌های مختلف کولر خودرو در اثر ضربه، فرسودگی، خوردگی یا… و عدم تعمیر آن و با کار کردن دوباره کولر، امکان نشت رطوبت و نفوذ هوا به سیستم کولر بالا می‌رود. با ترکیب شدن گاز کولر با با این رطوبت و هوا، اسیدی ساخته می‌شود که درون این سیستم، خوردگی و خرابی ایجاد می‌کند.
موارد یادشده ما را ملزم می‌کند خرابی و فرسودگی بخش‌های گوناگون سیستم کولر خودرو را جدی بگیریم. حال این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان از نشت گاز کولر، خرابی یا فروسدگی قطعات آن مطلع شد؟ قاعدتا ساده‌ترین و مطمئن‌ترین کار مراجعه به متخصص مکانیک به شمار می‌رود اما پیش از انجام این کار و بر اساس چند نشانه، خودمان هم می‌توانیم تا حدی به تشخیص مشکل خودروی خود بپردازیم.
همان‌گونه که پیشتر هم گفتیم، عمر مفید گاز کولر ۳ تا ۴ سال است و پس از آن مستلزم تعویض یا شارژ خواهد شد. اگر هم مشکل کولر از کهولت قطعات آن نباشد به‌طور کلی با عواملی مانند گرم‌شدن باد کولر، برفک زدن پنل کولر، برفک زدن لوله‌های کولر و… مواجه می‌شوید. در ادامه به‌طور مفصل‌تری به روش‌های تشخیص نشتی گاز کولر می‌پردازیم.
تشخیص نشتی گاز کولر خودرو
رفع مشکلات سیستم تهویه‌مطبوع خودرو می‌تواند کاری دشوار باشد. بهتر است در ابتدا و پیش از هر کاری، دو حالت خرابی را در نظر بگیرید: وجود نشتی و درگیر نشدن کمپرسور کولر. به زبان دیگر، ممکن است نقص عملکرد کولر تنها از نشتی گاز آن نباشد و به عملکرد موتور آن مربوط شود.
ممکن است تعمیر سیستم کولر خودروی شما نیازمند ابزاری خاص باشد که شما از آن بی‌بهره باشید. در سوی دیگر، اگر مشکل تنها به کم شدن گاز کولر ختم شود، می‌توانید با تهیه یک کیت شارژ گاز کولر از فروشگاه‌های قطعات یدکی، گاز کولر خودروتان را دوباره پر کنید.
استفاده از لامپ فرابنفش برای یافتن نشتی کولر
بازتاب نور فرابفنش از گاز مبرد کولر به راحتی با چشم غیرمسلح قابل رویت است پس با تاباندن یک چراغ فرابفنش ساده روی نقاطی که نشتی گاز کولر از آن‌ها متحمل است، می‌توان نقص را بررسی کرد. پس از اطمینان از محل نشتی گاز، می‌توان اقدام به رفع آن کرد.
تست کولر با گاز نیتروژن
در این روش باید کولر را به‌کلی از مبرد خالی کرد و سپس آن را با گاز نیتروژن پر کرد. خوبی تست کولر با نیتروژن این است که درصورت وجود نشتی در اجزای کولر صدای خروج گاز به مانند «هیس» به گوش خواهد رسید.
استفاده از اسنیفر برای یافتن نشتی گاز کولر خودرو
می‌توان با استفاده از شناساگر نشتی نیز نقص سیستم کولر را تشخیص داد. دستگاهی موسوم به اسنفیر (بو کن) یک دستگاه تخصصی برای انجام این کار به شمار می‌رود که گازهای هالوژنه را شناسایی می‌کند. گاز کولر هم که جزو این دسته گازها به شمار می‌رود با این دستگاه مشخص خواهد شد..
استفاده از محلول شناساگر
یکی از ساده‌ترین روش‌های شناسایی نشتی گاز کولر در ابعاد نسبتا بزرگ، بهره‌گیری از محلولی است که از عامل شناساگر گاز کولر تهیه شده باشد. ممکن است در بخشی از اجزای کولر خودرو با اسپری کردن این محلول خاص، کف تشکیل شود که مکان دقیق نشتی گاز کولر را نمایان می‌کند. اگر هم خبری از کف روی سیستم کولر شما نبود، می‌توانید آسوده‌خاطر باشید چون کولر در بخش‌های اسپری‌شده نشتی ندارد.
آیا کم بودن گاز کولر باعث خرابی آن می‌شود؟
یکی از شایع‌ترین دلایل گرم شدن باد کولر خودرو کمبود گاز آن به شمار می‌رود. تبخیر فرایندی است که روند خنک‌سازی را ممکن می‌سازد و کمپرسور وظیفه فشرده‌سازی آن را دارد. مسلماً با خالی بودن گاز مبرد در مخزن یا کم بودن آن، در روند کاری این بخش خلل ایجاد خواهد شد؛ بنابراین کم یا خالی بودن گاز کولر عملکرد کولر شما را با خلل ایجاد کرده و نشانه خرابی در نقطه‌ای از سیستم آن است.
معمولاً کم یا خالی شدن گاز کولر خودرو حاصل نشتی یک قسمت از سیستم کولر خودرو محسوب می‌شود. نشتی می‌تواند در بخش‌هایی چون کنداسور، اِواپراتور، درایر و کاسه نمد کمپرسور باشد. دقت کنید که بیان انقضای گاز مصرفی کولر خودرو یا فاسدشدن آن ادعایی بی‌اساس و غیرعلمی به شمار می‌رود.
روش‌های بررسی نشتی گاز کولر چیست؟
به‌طور خلاصه، برای یافتن نشتی گاز کولر می‌توان از راه‌های زیر استفاده کرد:
استفاده از نیتروژن به‌جای مبرد برای شناسایی
استفاده از اسنیفر یا بو کن برای شناسایی
استفاده از نور لامپ فرابفنش
استفاده از محلول نشتی‌یاب
