راهنمای عیب یابی فنی خودرو + راهکار حل مشکل

در دنیای پرشتاب امروز، داشتن اطلاعات فنی درباره خودرو دیگر یک مزیت نیست، بلکه یک ضرورت است. چه راننده‌ حرفه‌ای باشید و چه تازه گواهینامه گرفته باشید، دانستن نحوه عیب‌یابی خودرو می‌تواند شما را از دردسرهای بزرگ نجات دهد. به‌ویژه اگر قصد ورود به بازار کار حوزه خودرو را دارید، گذراندن یک دوره آموزش کارشناسی خودرو می‌تواند دانش لازم برای عیب‌یابی، تعمیرات جزئی و حتی کارشناسی تخصصی خودرو را در اختیارتان قرار دهد. در این مقاله به‌عنوان یک راهنمای کامل، به رایج‌ترین مشکلات فنی خودرو و راه‌حل‌های آن‌ها به زبانی ساده می‌پردازیم.

آموزش عیب‌یابی خودرو

عیب‌یابی خودرو، فرایندی است که طی آن با بررسی علائم، صداها، رفتارهای غیرعادی و هشدارهای سیستم خودرو، مشکل شناسایی و برای رفع آن اقدام می‌شود. بسیاری از مشکلات خودرو اگر به موقع تشخیص داده شوند، با هزینه و دردسر کمتری رفع خواهند شد. شناخت سیستم‌های اصلی مانند موتور، ترمز، برق، سوخت‌رسانی و سیستم خنک‌کننده برای شروع عیب‌یابی ضروری است. مهمترین عیب‌های فنی خودرو با راهکار عبارت‌انداز:

1. روشن شدن چراغ چک از مشکلات رایج خودرو

یکی از رایج‌ترین و البته نگران‌کننده‌ترین هشدارهایی که رانندگان با آن مواجه می‌شوند، روشن‌شدن چراغ چک موتور روی داشبورد خودرو است. این چراغ به‌صورت نمادی زرد یا نارنجی رنگ دیده می‌شود و نشان‌دهنده وجود یک یا چند مشکل در سیستم‌های فنی خودروست. این مشکل می‌تواند از موارد ساده‌ای مانند درِ باک بنزین شل گرفته تا خرابی قطعات حساس مثل سنسور اکسیژن، سیستم احتراق، سنسور MAP یا MAF، انژکتورها، شمع‌ها یا حتی سیستم کاتالیزور باشد.

راه‌حل:

قدم اول برای بررسی این هشدار، اتصال دستگاه دیاگ (عیب‌یاب خودرو) به خودرو است. این دستگاه کد خطای ثبت‌شده را نمایش می‌دهد و مکان دقیق بروز مشکل را مشخص می‌کند. اگر خطا مربوط به سنسور باشد، می‌توان آن را تعویض یا تمیز کرد. همچنین اگر انژکتورها جرم گرفته باشند، با شست‌وشوی آن‌ها مشکل رفع می‌شود. اگر به کار با دیاگ آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم در یک دوره آموزش کارشناسی خودرو شرکت کرده تا بتوانید شخصاً این مشکلات را شناسایی و رفع کنید.

2. عیب‌یابی مشکل پنچرشدن خودرو

پنچرشدن تایر خودرو از اتفاقاتی است که ممکن است در هر زمان و مکانی رخ دهد. این اتفاق نه‌تنها باعث توقف ناگهانی شما در مسیر می‌شود، بلکه اگر در مسیرهای دورافتاده یا زمان‌هایی مثل شب رخ دهد، می‌تواند شما را در وضعیت خطرناک قرار دهد. دلایل پنچری می‌تواند ورود اجسام نوک‌تیز مانند میخ یا شیشه شکسته، فرسودگی لاستیک یا حتی رانندگی با فشار هوای پایین باشد که منجر به آسیب ساختاری تایر می‌شود.

راه‌حل:

ابتدا بازرسی چشمی انجام دهید تا محل پنچری را پیدا کنید. سپس با کیت پنچرگیری موقت یا استفاده از زاپاس، مشکل را برطرف کنید. در صورت نداشتن تجربه کافی، تمرین پنچرگیری و تعویض تایر در منزل یا در کارگاه آموزش فنی بسیار توصیه می‌شود. برای افراد علاقه‌مند به کارشناسی خودرو، یادگیری کامل تعمیرات تایرها یکی از مهارت‌های کلیدی است.

3. لنت خودرو در زمان ترمز گرفتن سوت بکشد

شنیدن صدای سوت از چرخ‌ها هنگام ترمزگرفتن، علامت هشداردهنده‌ای است که نباید نادیده گرفته شود. این صدا معمولاً به‌دلیل سایش زیاد لنت‌ها یا ایجاد خط و خش روی دیسک ترمز است. همچنین ممکن است گرد و غبار زیاد، رطوبت یا استفاده از لنت‌های بی‌کیفیت علت این صدا باشد.

راه‌حل:

خودرو را روی جک قرار دهید و لنت‌ها را بازبینی کنید. اگر ضخامت لنت کمتر از حد مجاز باشد، باید تعویض شود. همچنین بهتر است سطح دیسک ترمز را با اسپری مخصوص تمیز کنید. در برخی موارد، یکبار تنظیم دستی سیستم ترمز نیز می‌تواند مشکل را برطرف کند.

4. احتراق موتور به‌شکل ناقص انجام شود

اگر خودرویتان به‌شکل غیرطبیعی صدا می‌دهد، قدرتش کم شده یا هنگام گاز دادن به‌اصطلاح ریپ می‌زند، احتمالاً با مشکل احتراق ناقص مواجه شده‌اید. این یعنی سوخت به‌طور کامل در محفظه احتراق نسوخته و باعث ایجاد ضربات، مصرف سوخت بالا و آلایندگی بیشتر شده است.

راه‌حل:

اول شمع‌ها را بررسی کنید. وجود دوده یا خیس بودن آن‌ها نشانه مشکل است. تعویض شمع‌ها و بررسی سلامت وایرها اولین اقدام است. در ادامه باید انژکتورها شست‌وشو شوند و سیستم جرقه‌زنی بررسی شود. تنظیم تایمینگ موتور هم در برخی موارد می‌تواند عملکرد احتراق را بهبود دهد.

5. عیب‌یابی مشکل افزایش مصرف سوخت خودرو

افزایش مصرف سوخت معمولاً تدریجی اتفاق می‌افتد و اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، باعث هزینه‌های زیاد می‌شود. علت این مشکل می‌تواند مربوط به تنظیم نبودن موتور، خرابی سنسور اکسیژن، کثیف‌بودن فیلتر هوا، یا حتی سبک رانندگی شما باشد.

راه‌حل:

با دستگاه دیاگ نسبت سوخت و هوا (Air/Fuel Ratio) بررسی شود. سپس فیلتر هوا تعویض و انژکتورها تمیز شوند. بررسی فشار باد لاستیک‌ها نیز مهم است، چون باد کم باعث افزایش اصطکاک با سطح جاده و مصرف بیشتر سوخت می‌شود.

6. باتری خودرو دچار مشکل شود

باتری، قلب سیستم برق خودروست. در صورت خرابی یا ضعیف‌شدن باتری، احتمال دارد خودرو استارت نخورد یا تجهیزات برقی مانند چراغ‌ها و سیستم صوتی دچار اختلال شوند. در روزهای سرد، ضعف باتری بیشتر نمایان می‌شود.

راه‌حل:

ترمینال‌های باتری را از نظر خوردگی بررسی کنید. در صورت سولفاته‌شدن با محلول آب و جوش‌شیرین آن را تمیز کنید. سپس با مولتی‌متر شارژ باتری بررسی شود. اگر ولتاژ کمتر از ۱۲.۴ ولت بود، بهتر است باتری را شارژ یا تعویض کنید.

7. دینام خودرو خراب شود

دینام وظیفه تولید برق برای شارژ باتری و روشن نگه‌داشتن سیستم‌های برقی را برعهده دارد. خرابی دینام باعث می‌شود باتری تخلیه شود و خودرو در میانه راه خاموش شود.

راه‌حل:

اگر چراغ باتری روی داشبورد روشن شد، احتمال خرابی دینام وجود دارد. با ولت‌متر خروجی ولتاژ بررسی می‌شود؛ خروجی کمتر از ۱۳.۵ ولت یا بیشتر از ۱۴.۸ ولت غیرعادی است. درصورت نیاز، دینام باید تعمیر یا تعویض شود.

8. عیب‌یابی مشکل استارت‌نخوردن ماشین

اگر سوییچ را می‌چرخانید ولی موتور نمی‌چرخد، باید چند عامل بررسی شود. این مشکل می‌تواند از باتری، رله استارت، مغزی سوییچ یا حتی خرابی موتور استارت باشد.

راه‌حل:

ابتدا باطری را چک کنید. اگر صدای تق‌تق شنیده می‌شود، نشان از مشکل در رله یا استارت است. د صورت نشنیدن هیچ صدایی، احتمال دارد فیوز یا مغزی سوییچ خراب شده باشد. هر کدام از این قطعات به‌راحتی قابل تست و تعویض هستند.

9. خودرو اصلاً روشن نشود

در برخی موارد، خودرو هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد؛ نه چراغ‌های داشبورد روشن می‌شوند، نه استارت عمل می‌کند. این نشانه‌ای از قطع کامل برق یا ایراد شدید در سیستم الکتریکی است.

راه‌حل:

ابتدا از سلامت باتری و فیوز اصلی اطمینان حاصل کنید. ممکن است سوکت‌های اصلی قطع شده یا اتصالی در سیم‌کشی وجود داشته باشد. در چنین شرایطی، بررسی تخصصی توسط تکنسین برق خودرو ضروری است.

10. عیب‌یابی مشکل جوش‌آوردن ماشین

اگر دمای موتور بالا رفت و بخار از کاپوت بیرون زد، خودرو جوش آورده است. این مشکل بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به خرابی شدید موتور شود.

راه‌حل:

خودرو را بلافاصله خاموش کرده و تا سردشدن موتور منتظر بمانید. سپس سطح آب رادیاتور بررسی شود. ترموستات گیر کرده، فن خنک‌کننده خراب یا نشتی در سیستم رادیاتور از دلایل رایج هستند. استفاده از ضدیخ و تعویض به‌موقع واترپمپ و تسمه‌ها در پیشگیری از این مشکل مؤثر است.

کلام آخر

عیب‌یابی خودرو یک مهارت بسیار کاربردی و نجات‌دهنده است، چه برای رانندگان عادی و چه برای افرادی که می‌خواهند وارد بازار کار کارشناسی خودرو شوند. دانستن نشانه‌ها، استفاده از ابزارهایی مانند دیاگ و آشنایی با اجزای مختلف خودرو می‌تواند از بروز مشکلات پرهزینه و خطرناک جلوگیری کند. اگر به این حوزه علاقه‌مند هستید، گذراندن دوره‌های آموزش کارشناسی خودرو از دوره های معتبر مانند دوره همیار تشخیص نه‌تنها شما را از نظر فنی توانمند می‌سازد، بلکه فرصت‌های شغلی خوبی در زمینه خرید و فروش خودرو، مراکز معاینه فنی، تعمیرگاه‌ها و حتی کارشناسی خودروهای تصادفی برایتان ایجاد می‌کند.