نگاهی گذرا به نیروی هوایی ارتش اسرائیل
برتری هوایی همیشه نقشی مهم در دکترین نظامی اسرائیل داشته است. به‌همین بهانه می‌خواهیم نگاهی به انواع و تعداد جنگندههای فعال و عملیاتی نیروی هوایی ارتش اسرائیل داشته باشیم.
تعداد جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل در روزهای اولیه چندان قابل توجه نبود. اما خرید هواپیما از شرکای غربی و همچنین توسعه چندین نمونه جنگنده و پهپاد موفق توسط صنایع هوافضای اسرائیل باعث شود که شرایط تغییر کند.
نگاهی به تعداد و انواع جنگندههای نیروی هوایی ارتش اسرائیل
در مدتی کوتاه نیروی هوایی اسرائیل رشد کرد و توانست به وزنه‌ای مهم در معادلات نظامی منطقه تبدیل شود. آنها توانستند در طول جنگ شش روزه ۴۵۱ هواپیمای جنگی اعراب را هدف بگیرند. همچنین نیروی هوایی اسرائیل موفق شد در عملیات اپرا نیروگاه اتمی عراق را منهدم کنند.
درحال‌حاضر نیز نیروی هوایی ارتش اسرائیل (IAF) از نظر نوع و تعداد جنگنده در میان بهترین‌های جهان قرار می‌گیرد. البته جنگنده‌ها تنها اعضای IAF نیستند. نیروی هوایی اسرائیل ۵۸۱ هواپیمای نظامی فعال را در اختیار دارد که از میان آنها ۲۵۱ فروند جنگنده محسوب می‌شوند. هرچند که در مورد این عدد نیز اختلاف‌نظر جدی وجود دارد. برخی منابع تعداد جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل را تا ۲۸۰ فروند ذکر کرده‌اند.
اکثر جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل چندمنظوره هستند. هرچند برخی از آنها بیشتر برای برتری هوایی و یا عملیاتهای هجومی کاربرد دارند. در ادامه انواع و تعداد جنگندههای کنونی نیروی هوایی اسرائیل را بررسی می‌کنیم.
ستون فقرات نیروی هوایی اسرائیل: جنگنده جنرال داینامیکس F-۱۶
تعداد جنگندههای F-۱۶ نیروی هوایی ارتش اسرائیل به ۱۷۵ فروند می‌رسد. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم اسرائیل به ۱۰۲ جنگنده F-۱۶I و ۷۳ جنگنده F-۱۶C مجهز شده است. اف ۱۶ در دسته جنگندههای نسل چهارم قرار می‌گیرد و توسط امریکا توسعه یافته است. این جنگنده چند منظوره می‌تواند برای رهگیری هواپیماهای دشمن، بمباران هوا به زمین و عملیاتهای گوناگون دیگر استفاده شود.
امریکا تولید اف ۱۶ را در سال ۱۹۷۹ آغاز کرد و تاکنون بیش از ۴۶۰۰ فروند فایتینگ فالکون را تولید کرده است. نیروی هوایی ارتش اسرائیل بیشترین تعداد جنگنده F-۱۶ را (به جز امریکا) در اختیار دارد. آنها در ابتدا ۳۶۲ فروند جنگنده فایتینگ فالکن را خریداری کرده بودند؛ اما درحال‌حاضر ۱۷۵ فروند عملیاتی هستند.
جنگنده F-۱۶I Soufa نسخه تغییر یافته‌ای از F-۱۶D است که در اختیار ارتش اسرائیل قرار دارد. سیستم اویونیک و تسلیحات این جنگنده به‌خاطر نیازهای عملیاتی ارتش اسرائیل با تغییراتی همراه شده‌اند. جنگنده F-۱۶C Barak ۲۰۲۰ دیگر پرنده ارتش اسرائیل است. این مدل نیز نسبت به نسخه اولیه اف ۱۶ تغییرات زیادی را به‌خود دیده است تا مناسب حضور در میدان‌های جنگ مدرن باشد.
جنگنده پشتیبان: بوئینگ F-۱۵
تعداد کمی از جنگندههای نیروی هوایی ارتش اسرائیل توسط بوئینگ ساخته شده‌اند. خلبانان IAF با نسخه تغییر یافته‌ای از جنگنده F-۱۵ پرواز می‌کنند که با نام F-۱۵I Ra’am و یا تندر شناخته می‌شود. مهم‌ترین تفاوت تندر با F-۱۵ Fighting Eagle را می‌توان در ابعاد دانست.
پرنده اسرائیلی توانایی حمل تسلیحات بیشتری را دارد و می‌تواند عملیاتهای طولانی‌تری را انجام دهد. همچنین در زمینه جنگ الکترونیک، ارتباطات و اویونیک نیز برتری با مدل اسرائیلی است. همین موارد سبب شده‌اند که جنگندههای F-۱۵I با وجود تعداد کم نقش مهمی در نیروی هوایی اسرائیل بازی کنند.
این جنگنده نسل چهارم برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۶ وارد خدمت شد؛ اما هنوز در عملیاتهای گوناگون استفاده می‌شود. اسرائیل در اواسط دهه ۱۹۹۰ سفارش خرید ۶۶ فروند جنگنده F-۱۵I را ثبت کرد و در جدیدترین مورد از آنها علیه غزه استفاده کرده است. آنها نقشی پررنگ در عملیاتهای اسرائیل پس از حملات ۷ اکتبر دارند.
با وجود عملکرد موفق این جنگنده و تعداد کم آنها، نیروی هوایی اسرائیل قصد بازنشسته کردن آنها را دارد. به‌نظر می‌رسد که در آینده جنگنده F-۳۵ جای خالی اف ۱۵ را پر کند. هرچند در اخبار نظامی شایعاتی مبنی بر تمایل اسرائیل برای خرید ۲۵ فروند جنگنده F-۱۵EX نیز شنیده می‌شود.
بهترین جنگنده IAF: لاکهید مارتین اف ۳۵
بهترین جنگنده IAF: لاکهید مارتین اف ۳۵در سال ۲۰۱۶ ارتش اسرائیل نخستین جنگنده نسل پنجم خود را تحویل گرفت. آنها تنها کشور خاورمیانه هستند که از اف ۳۵ بهره می‌برند. جنگنده‌‌ای که حتی توانایی انجام حملات اتمی را هم دارد. نیروی هوایی اسرائیل تاکنون از این جنگنده برای عملیاتهای گوناگون علیه ایران، لبنان، سوریه و حماس استفاده کرده است.
در جولای ۲۰۲۳ نیز مقامات امریکا و اسرائیل قراردادی به ارزش ۳ میلیارد دلار را امضا کردند. بر اساس این قرارداد تعداد جنگندههای F-۳۵ نیروی هوایی اسرائیل از ۲۵ به ۷۵ فروند خواهد رسید. البته به گفته برخی منابع درحال‌حاضر اسرائیل تعداد ۳۸ فروند اف ۳۵ را در اختیار دارد.
نیروی هوایی ارتش اسرائیل از همان ابتدا قصد داشت جنگنده جدید امریکایی را متناسب با نیازهای خود تغییر دهد. اتفاقی که مورد موافقت شرکت لاکهید مارتین قرار نگرفت. به‌همین‌خاطر IAF با برخی شرکت‌های دفاعی اسرائیلی وارد مذاکره شده است. در نتیجه اکنون جنگنده F-۳۵I از سیستم‌های جنگ الکترونیک و حسگرهای متفاوتی بهره می‌برد.
در نهایت می‌توان گفت که نیروی هوایی ارتش اسرائیل با اضافه شدن ۵۰ فروند جنگنده F-۳۵ قدرتمند‌تر از گذشته خواهد شد. اگرچه تعداد هواپیماهای نظامی ارتش اسرائیل در مقایسه با ابرقدرت‌هایی همچون امریکا و روسیه کمتر است.
